ရခုိင္အေၾကာင္းတစ္ေစ့တစ္ေစာင္း(၀ါ) သမုိင္းတစ္ေကြ႔မွ ျဖစ္ရပ္မွန္

 

မင္းမာန္ႀကီးမုိးေပါက္ ႏွင္႔ ေပၚတူဂီတုိ႔အား ရ/ခုိင္ဘုရင္႔တပ္ေတာ္မ်ား တုိက္ခုိက္ေနပုံ (စစ္တေကာင္းၿမိဳ႕ )

                                                 စစ္တေကာင္းဆိပ္ကမ္း ျမင္ကြင္းတစ္ခုပုံ

                                               စစ္တေကာင္းဆိပ္ကမ္း ျမင္ကြင္းတစ္ခုပုံ

ရခိုင့္ႏိုင္ငံအေပၚ သစၥာမဲ့မႈႏွင့္ မ်ဳိးဆက္တို႔ဘ၀

(၂၀၁၃-ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ ၃၁-ရက္ေန႔ထုတ္ တိုးတက္ေရးသတင္းလႊာ အတြဲ ၃ အမွတ္ ၉ တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ ဦးေ၀စိန္ေအာင္၏ ေဆာင္းပါးကို စာေရးသူ၏ ခြင့္ျပဳခ်က္အရ ေဖာ္ျပပါသည္။)======== ေျမာက္ဦးေခတ္လယ္တြင္ ဘုရင္မင္းရာဇာႀကီးသည္ ၁၅၉၃-ခုႏွစ္၌ နန္းတက္သည္။ မင္းရာဇာႀကီး လက္ထက္ ရခိုင့္ႏိုင္ငံေတာ္သည္ ဂဂၤါျမစ္၀မွ ဧရာ၀တီျမစ္၀ကၽြန္းေပၚအထိ ရွည္လ်ားက်ယ္ျပန္႔သည္။ သားေတာ္မ်ားအနက္ မင္းခေမာင္းမွာ သားေတာ္အႀကီးျဖစ္၍ မင္းမာန္ႀကီး (မာန္ႀကီးမိုးေပါက္)မွာ သားေတာ္အငယ္ျဖစ္သည္။ မင္းခေမာင္းမွာ ရုန္းရင္းခက္ထန္သူျဖစ္၍ ညီေတာ္မင္းသာအေပၚ ညႇာတာဂရုဏာမရွိခဲ့ေခ်။ မင္းခေမာင္းက အိမ္ေရွ႕မင္းသားျဖစ္လာၿပီး မင္းမာန္ႀကီးမွာ စစ္တေကာင္း ၿမိဳ႕စားျဖစ္လာသည္။ အေနာက္ ဘုရင္ဟုလည္းေခၚသည့္ စစ္တေကာင္းဘုရင္ခံ ျဖစ္သည္။၁၆-ရာစုတြင္ ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္တြင္ ပင္လယ္ဓါးျပမ်ား က်က္စားေနရာ ရခိုင္ဘုရင္တပ္မ်ား သြားေရာက္ေခ်မႈန္းခဲ့ရသည္။ ေပၚတူဂီ-စပိန္ ကျပား ပင္လယ္ဓါးျပဗိုလ္ ဂြန္ဇာလိစ္တီဘာအို (Gonsalves Tibao) သည္ ေသာင္းတီးကၽြန္း (ေခၚ) ဆင္းဒ၀စ္ကၽြန္း (Sandwip) ကို သီမ္းယူ၍ မင္းမူေနသည္။ သူသည္ ပင္လယ္ဓါးျပ တိုက္ျခင္း၊ ကၽြန္ကုန္ကူးျခင္းတို႔ျဖင့္ ခ်မ္းသာၾကြယ္၀လာၿပီး ေခတ္မီအေျမာက္ေသနတ္မ်ား၊ တိုက္သေဘၤာမ်ားကို လည္း ပိုင္ဆိုင္ထားသည္။ ရခိုင္တပ္မ်ား၏ ေခ်မႈန္းျခင္းမခံရရန္ႏွင့္ တတ္ႏိုင္လွ်င္ ရခိုင္ေျမအား က်ဴးေက်ာ္ရန္ႀကံစည္ ေနေသာကာလျဖစ္သည္။ စစ္တေကာင္းဘုရင္ခံမင္းမာန္ႀကီးသည္ ေနာင္ေတာ္ရန္ကိုေၾကာက္ရြံ႕သျဖင့္ တီဘာအိုႏွင့္ မိတ္ဖြဲ႕ခဲ့သည္။ တီဘာအိုသည္ ေပၚတူဂီဘုရင္ဂ်ီဘုန္ႀကီး ဖါသာရာေဖးလ္ (Father Rafae) အား စစ္တေကာင္းသို႔ ေစလႊတ္၍ မင္းမာန္ႀကီးႏွင့္ မဟာမိတ္ဖြဲ႕မႈ ပိုမိုခိုင္မာေရးကိုေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။စစ္တေကာင္းဘုရင္ခံ မင္းမာန္ႀကီးႏွင့္ ဓါးျပဗိုလ္တီဘာအိုတို႔ မဟာမိတ္ျပဳလုပ္ၿပီး (၁၈) လအၾကာတြင္ သူတို႔ႏွစ္ဦးပူးေပါင္းကာ ရခိုင္ထီးနန္းကို ပုန္ကန္ခဲ့ၾကသည္။ သို႔ေသာ္ မေအာင္ျမင္ခဲ့ေခ်။ ေအဒီ ၁၆၁၂-ခုတြင္ ရခိုင္ဘုရင္မင္းရာဇာႀကီး၏တပ္မ်ား စစ္တေကာင္းသို႔ စစ္ခ်ီခဲ့သည္။ အိမ္ေရွ႕မင္းသား မင္းခေမာင္းကိုယ္တိုင္ ဦးစီး၍ တိုက္ခိုက္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။စစ္တေကာင္းတိုက္ပြဲတြင္ ဘုရင္ခံမင္းမာန္ႀကီး က်ည္သင့္ေသဆံုးၿပီး ၿမိဳ႕အလံုးကို ရခိုင္တပ္မ်ားက သိမ္းယူရရွိခဲ့သည္။ တီဘာအိုသည္ မင္းမာန္ႀကီး၏ သားေတာ္၊ သမီးေတာ္တို႔ကို ကယ္ယူၿပီးေနာက္ ဟူဂလီ (Hugli) သို႔ပို႔၍ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွက္ထားခဲ့သည္။စစ္တေကာင္းၿမိဳ႕သိမ္းပိုက္မခံရမွီ မဟာမိတ္ျပဳကာလ၌ မင္းမာန္ႀကီး၏အႀကီးဆံုးသမီးေတာ္ႏွင့္ တီဘာအို၏ သားေတာ္တို႔ကို လက္ထပ္ထိမ္းျမွားႏိုင္ေရးအတြက္ တီဘာအိုက ေပၚတူဂီဘုန္ႀကီး ဖါသာ ရာေဖးလ္ကို စစ္တေကာင္း သို႔ေစလႊတ္ခဲ့သည္။ သမီးေတာ္အား ခရစ္ယာန္ဘာသာသို႔ သြတ္သြင္းေရး ကိုလည္း ဘုန္းႀကီးဖာသာရာေဖးလ္က ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ မင္းသမီးငယ္အား ခရစ္ယာန္ဘာသာသို႔ သြတ္သြင္းရန္ အားထုတ္ခဲ့ပံုကို ေပၚတူဂီဘုန္းေတာ္ႀကီး မႏၷရိတ္ (Manrique) မွတ္တမ္းမွထုတ္ႏႈတ္၍ စာေရးဆရာႀကီး ေမာရစ္ေကာလစ္ (M.collis) က ေအာက္ပါအတိုင္း ေရးသားခဲ့သည္။''နန္းေတာ္ထဲသို႔ ၀င္ေရာက္လာေသာအခါ ဖာသာရာေဖးလ္အား ဘုရင္ခံ၏သားေတာ္၊ သမီးေတာ္တို႔ႏွင့္ မိတ္ဆက္ေပးသည္။ အႀကီးဆံုးမွာ ပထမဆံုးဘာသာကူးေျပာင္းရမည္ျဖစ္ေသာ ရခိုင္မင္းသမီးငယ္ျဖစ္သည္။ အငယ္မွာ ေလးႏွစ္အရြယ္သာရွိေသးေသာ ဘုရင္ခံ၏အေမြခံသားေတာ္ျဖစ္ၿပီး ဘုရင္မင္းရာဇာႀကီး၏ ေျမးေတာ္မင္း သားျဖစ္သည္။ ဖါသာရာေဖးလ္က မင္းသမီးငယ္အား အရစ္ယာန္ ဘာသာင္တစ္ေယာက္ျဖစ္ရန္ ဆႏၵရွိသလားဟု ေမးသည္။ ဤအေမးကို မင္းသမီးငယ္က အကန္႔ အသတ္ျဖင့္ ေျဖၾကားသည္။ သူမက ခရစ္ယာန္ဘာသာအယူ၀ါဒကို အေသးစိတ္ရွင္ျပေစလိုေၾကာင္းဖါသာ၏ေဟာေျပာရွင္းျပခ်က္မ်ားကို နားေထာင္ရန္ အခ်ိန္လိုအပ္ေၾကာင္း ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။ထိုစဥ္ ဘုရင္ခံသည္ မိန္းမစိုးအႀကီးအကဲကို ဆင့္ေခၚ၍ ဖါသာအား မင္းသမီးငယ္၏အခန္းထဲသို႔ အခ်ိန္မေရြး ၀င္ထြက္ခြင့္ျပဳရန္ အမိန္႕ခ်မွတ္သည္။ 'အထက္ေကာင္းကင္မွ လံုေလာက္ေသာ ကူညီျခင္းကို ခြင့္ျပဳမႈအတြက္ ေက်းဇူးတင္ရွိေၾကာင္း' မႏၷရိတ္က မွတ္တမ္းျပဳခဲ့သည္။ သာသနာ့၀န္ေဆာင္ႀကီးသည္ မင္းသမီးငယ္၏ ကန္႔ကြက္ေျပာ ဆိုခ်က္ကို ခ်က္ခ်င္းႏႈတ္ၿငိမ္ေစၿပီး၊ မင္းသမီးငယ္အား ဆက္လက္ ရွင္းျပကာ သိမ္းသြင္းႏိုင္ခဲ့ေသာ္လည္းငရဲဘံု၏ ႏွိပ္စက္ကလူျပဳမႈမ်ားကို အေသးစိတ္ေဖာ္ျပမႈ တြင္မူ သူ၏ကိုယ္က်င့္တရားကို မထိန္းသိမ္းႏိုင္ခဲ့ေခ်။''ေရဖ်န္းမဂၤလာ မျပဳသူမ်ားသည္ ေသေသာအခါ ငရဲက်ခံရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း သာသနာ့ ၀န္ေဆာင္ႀကီးက ထပ္ဆင့္ေျပာၾကားသည္။ ဤအခ်က္က မင္းသမီးငယ္အား တုန္လႈပ္ေခ်ာက္ခ်ားေစၿပီး မ်က္ရည္ယိုစီးငိုခ်ခဲ့သည္။ ခ်က္ခ်င္းပင္ ေရဖ်န္းမဂၤလာျပဳလုပ္ေပးရန္ မင္းသမီးငယ္က ေျပာၾကားသည္။ ဖာသာရာေဖးလ္က အလ်င္မလိုရန္ ဟန္ေဆာင္ေျပာၾကားၿပီး ဆင္းဒ၀စ္ကၽြန္းသို႔ ေရာက္ေသာအခါတြင္ ေရဖ်န္းမဂၤလာျပဳမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္လည္း သူမသည္ ငရဲ၏မီးေတာက္ မီးလွ်ံမ်ားကို စဥ္းစားျမင္မိ၍ အထိတ္တလန္႔ျဖစ္ၿပီး 'ေရလမ္းခရီးမွာ က်မေသသြားမွာ စိုးလို႔ပါ' ဟု ေအာ္ဟစ္ငိုေၾကြးခဲ့သည္။ သူမက ေရတစ္ပံုး ခ်က္ခ်င္းယူလာရန္ အထိန္းေတာ္မိန္းခေလးအား ေျပာၾကားသည္။ ဖာသာရာေဖးလ္အားလည္း သူမကို ေရဖ်န္းမဂၤလာျပဳလုပ္ေပးရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ရက္အနည္းငယ္အၾကာတြင္ ဖာသာရာေဖးလ္သည္ သူ၏အစီအစဥ္အတိုင္း မင္းသမီးအား ဆင္းဒ၀စ္ကၽြန္းသို႔ ယူေဆာင္သြားခဲ့သည္။ေဒဒီ ၁၆၁၉-ခုႏွစ္၊ တနဂၤေႏြတစ္ေန႔တြင္ မင္းသမီး ေမာင္ႏွမအား ခရစ္ယာန္ဘာသာသို႔ သြတ္သြင္းခဲ့သည္။ ခရစ္ယာန္ဘာသာသို႔၀င္အၿပီးတြင္ မင္းသမီးငယ္အား ပက္ထရိုနီလာ (Petronilla) ဟု အမည္ေပးခဲ့ၿပီး သူမ၏ေမာင္ငယ္မင္းသားကို ဒြမ္မာတင္ (Don Martin) ဟု ေပၚတူဂီအမည္ခံယူေစခဲ့သည္။ အစ္မေတာ္ ပက္ထရိုနီလာမွာ ေပၚတူဂီလူကုန္တံ မိသားစုတစ္ခုမွ ေမြးစားခံရၿပီး သူေကာင္းမ်ဳိးတစ္ဦးႏွင့္ လက္ထပ္လိုက္ရကာ ဇာတ္ျမဳပ္သြားခဲ့သည္။ ေမာင္ငယ္မင္းသား ဒြမ္မာတင္မွာ ဂိုအာ (Goa) ရွိ ေပၚတူဂီ ေရတပ္တြင္ ရဲရင့္ေအာင္ျမင္ေသာ စစ္ဗိုလ္တစ္ဦး ျဖစ္လာခဲ့သည္။အကယ္၍သာ စစ္တေကာင္းဘုရင္ခံမင္းမာန္ႀကီးသည္ ေပၚတူဂီဓါးျပဗိုလ္ တီဘာအိုႏွင့္ မဟာမိတ္ မဖြဲ႕ မပူးေပါင္းခဲ့လွ်င္ (သို႔မဟုတ္) ႏိုင္ငံႏွင့္ လူမ်ဳိးအေပၚ သစၥာမမဲ့ခဲ့လွ်င္ စစ္တေကာင္းၿမိဳ႕မွာ ရခိုင္တပ္ မ်ား၏ တိုက္ခိုက္ျခင္းကို ခံရမည္မဟုတ္ေခ်။ မင္းသမီးငယ္မွာလည္း ခရစ္ယာန္ဘာသာသို႔ ကူးေျပာင္းခံရရန္ အေၾကာင္း မရွိေခ်။ မင္းသမီးမွာ ေျမာက္ဦးနန္းေတာ္တြင္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ သူေတာ္စင္ တစ္ဦးအျဖစ္ တစ္ေထာင့္တစ္ေနရာမွ ပါ၀င္ ခဲ့မည္သာျဖစ္သည္။ဗုဒၶ၏အဆံုးအမသည္ အစြန္းႏွစ္ဖက္ကိုပယ္၍ မဇိၥ်မပဋိပဒါအလယ္အလတ္လမ္းစဥ္က်င့္သံုးၿပီး နိဗၹာန္ခ်မ္း သာသို႔ ကူးရန္ရွင္းျပသည္။ (၃၁) ဘံုတြင္ လူ႕ဘ၀ကို အထြက္အျမတ္အျဖစ္ျပ၍ လူ႕ေလာက လူ႕ဘ၀တြင္ ဒုကၡသစၥာကို ျမင္ေတြ႕ႏိုင္ေၾကာင္း သင္ျပသည္။ အိုရာ၊ နာရာ၊ ေသရာကို ႀကံဳေတြ႕ႏိုင္ေၾကာင္း ထင္ထင္ရွားရွားသိေစ သည္။ မဂၤဖိုနိဗၺာန္ကိုရရန္ မိမိကိုယ္တိုင္က်င့္ႀကံရမည္။ မိမိကိုယ္ကို အားကိုရန္မွတစ္ပါး အျခားမရွိ။ အမ်ဳိးဘာသာ သာသနာအတြက္လည္း မိမိတို႔ကိုယ္တိုင္သာ လုပ္ေဆာင္ၾက ရမည္။ ရခိုင္မင္းသမီးမွာ ဘာသာကူးေျပာင္းမႈမခံရခဲ့ပါကဗုဒၶဘာသာ၀င္ သူေတာ္စင္ တစ္ဦးသာ ျဖစ္ခဲ့မည္။ သို႔ေသာ္ သူမႏွင့္ မ်ဳိးဆက္တို႔ဘ၀မွာ ဗုဒၶသာသနာေတာ္မွ ကင္းေ၀းေသာဘ၀တြင္ ေနထိုင္သြားခဲ့ရသည္။မင္းသားဒြမ္မာတင္မွာလည္း သူရသတၱိရွိသူတစ္ေယာက္ျဖစ္သည့္အျပင္ တိုက္ခိုက္ေရးတြင္ ထူးခၽြန္ေျပာင္ ေျမာက္သျဖင့္ ေပၚတူဂီေရတပ္ေလာက၌ ထင္ရွားေသာဗိုလ္မွဴးတစ္ဦးျဖစ္ခဲ့သည္။ ၁၆၂၇-ခုႏွစ္၊ မလကၠာတိုက္ပြဲ၊ ၁၆၂၉-ခုႏွစ္ အာေခ်တိုက္ပြဲ၊ ၁၉၃၀-ခုႏွစ္ စကၤပူေရလက္ၾကားတြင္ အဂၤလိပ္၊ ဒတ္ခ်္တို႔ႏွင့္ တိုက္ပြဲတို႔၌ ေအာင္ပြဲ အလီလီရခဲ့သည္။ မင္းသားဒြမ္မာတင္သည္ ေျမာက္ဦးဘုရင္ နရပတီႀကီးလက္ထက္ ရခိုင္နန္းတြင္းေရးရႈပ္ေထြးညံ့ဖ်င္း ေၾကာင္း ၾကားသိရ၍ ၁၆၄၂-ခု၊ သက္ေတာ္ (၃၆) ႏွစ္တြင္ ေပၚတူဂီဘုရင္ဂြန္မင္း၏ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္ လူအင္အား၊ လက္နက္အင္အား၊ သေဘၤာအင္အား အျပည့္အစံုျဖင့္ ပင္လယ္ခရီးမွ ရခိုင္ထီးနန္းကို ရယူရန္ ခ်ီခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ပင္လယ္လမ္းခရီးတြင္ ျပင္းထန္စြာဖ်ားနာ၍ ကံကုန္ခဲ့သည္။(သို႔မဟုတ္ပါက) ရခိုင္သမိုင္းတြင္ တစ္မ်ဳိးတစ္ဖံုေျပာင္း လဲေကာင္း ေျပာင္းလဲသြားႏိုင္သည္။ ရခိုင္နန္းဆက္တြင္လည္း ဒြမ္မာတင္မ်ဳိးဆက္တို႔ဘ၀ ရွင္သန္ေကာင္း ရွင္သန္ခဲ့ မည္သာျဖစ္သည္။(ဦးေ၀စိန္ေအာင္)====================ေဆာင္းပါးႏွင့္ ပူးတြဲေဖာ္ျပထားေသာ ပန္းခ်ီကားမွာ ၁၈၂၆-ခုႏွစ္တြင္ Thomas Prinsep (1800-1830) ေရးဆြဲခဲ့ေသာ 'Mugh boats' (ရခိုင္ ေလာင္းေလွမ်ား) ပန္းခ်ီကားျဖစ္သည္။ ရခိုင္ျပည္ သို႔မဟုတ္ စစ္တေကာင္းေဒသတြင္ ဆိုက္ကပ္ထားေသာ ရခိုင္ေလွႀကီးမ်ား ကို သရုပ္ေဖာ္ထားျခင္း ျဖစ္သည္ ဟု ဆိုသည္။စစ္ေတြ ၊ ၀၄ ၾသဂုတ္လ ၂၀၁၃ ၊ Coral Arakan News ၊ 

link 
https://www.facebook.com/photo.php?fbid=361151330724886&set=a.314011452105541.1073741826.100004900668505&type=1&theater